Речиси 10 години по последното затегање и 7 години на политика блиску до 0%, ФЕД на својата редовна седница на 16 декември донесе одлука за зголемување на каматниот „бенчмарк“ на американскиот долар за 25 базни поени и префрлање во нов опсег 0,25%-0,50%.
Одлуката беше очекувана и заслужена со одличните резултати на пазарот на работна сила во САД оваа година. Фокусот на инвеститорите беше кон соопштението од седницата за да се обидат да ги детектираат идните насоки на делување на ФЕД.
Овојпат соопштението беше конкретно и содржински го откри стојалиштето на ФЕД за 2016 година. Yellen објасни дека ќе биде потребен активен мониторинг и ревидирање на економската состојба на секоја средба, а темпото на зголемување на каматните стапки го квалификува со зборот „gradual” што значи особена претпазливост и низок интензитет на зголемување до најмногу вкупно 100 базни поени во годината.
Разбирливо, од двата таргета на ФЕД на којшто се темели нивниот мандат на делување, едниот – вработеноста дава надпросечни резултати (5%стапка на невработеност, од речиси 10% пред неколку години) додека другиот – инфлацијата, подолго време не може да ги постигне посакуваните 2% годишно (0,5% заклучно со ноември), иако првичните очекувања беа дека таа ќе прогресира и побрзо од вработеноста и дека може да влезе дури и во контра-развојни високи вредности.
Значи ФЕД влезе во циклусот на монетарно затегање (што претставува голем чекор), но постојното дивергирање на двата таргета го остава особено претпазлив без пре-дефинирана патека (или темпо) на каматно затегање во 2016 година.

Бојан Цветановски
Раководител на Служба за тргување
со средства и изведени финансиски инструменти

На редовниот состанок одржан вчера (03.12.2015) ЕЦБ ја намали каматната стапка на вишокот на средства над задолжителната резерва  на -0,30%п.а. од -0,20%п.а. Најави продолжување на политиката на монетарно олеснување (QE) до март, 2017 година. Прес конференцијата беше скромна со информации за идните очекувања (forward guidance) односно немаше коментар за идните планови во однос на каматната политика. Марио Драги нагласи дека монетарната политика треба да биде поддржана со комплементарни мерки и во другите сфери особено во фискалната политика. Драги изрази задоволство од досегашните мерки бидејќи ги спречуваат дефлаторните тенденции. Проекциите и натаму остануваат скромни, 0,1% инфлација во 2016 и 2017 година и реален пораст на БДП од 0,1%.

Иако т.н. mainstream прогнози (UBS, Deutsche, Commerz) кои и генерално секогаш се умерени, успешно го погодија настапот на Драги, одредени „неформални инвеститорски кругови” со силни влогови на американскиот долар сметаа на многу порадикален негативен настап на Драги и намалување на каматната стапка за најмалку 15 базни поени, па така, дадениот исход беше сфатен како позитивен за еврото што предизвика негово „рели” кон горе по сите major парови на валутните берзи, а особено во однос на американскиот долар (250 пипсни поени) по претходното допирање на минимумот од 1,0533.

Секако дека ова не значи и промена на главниот тренд на евро депресијација искажан на неделните дијаграми, повеќе како техничка корекција на претходното движење кон долу на еврото. Особено, што вестите од ЕЦБ беа помалку лоши, но сепак „кризни”.
Сега ФЕД е на потег. На 16 Декември се очекува прв пат по 2006 година ФЕД да започне со политика на зголемување на каматните стапки и тоа за 25 базни поени на овој состанок. ФЕД Фјучерсите котирани на Chicago Mercantile Exchange даваат 75% можност за реализација на овие очекувања.   


Бојан Цветановски
Раководител на Служба за тргување со средства
и изведени финансиски инструменти

Џенет Јелен ги предизвикува пазарите. По минатомесечното “депресивно” ФЕД соопштение финансиските пазари во голема мерка ги преместија своите очекувања за зголемување на каматниот бенчмарк на американскиот долар за март 2016 година иако од друга страна во „non paper“ комуникацијата Јелен даваше сигнали дека до крајот на годината ќе има едно зголемување за 25 базни поени. Фјучерс котациите (до средата) кажуваа дека Јелен нема да го исполни ветувањето.
“But”, како што би започнал г-динот Поаро, соопштението од вчерашниот состанок на ФЕД беше во голема мера изменето, поконкретно во однос на претходното и алудира кон очекување на веќе извесни настани, со што ги отвора портите за продолжување на dollar bullish сентиментот кој ќе води кон интервалутни вредности нерегистрирани повеќе од една деценија (од почетокот на новиот милениум).

Две клучни измени во новото комунике на ФЕД се:

1.    Реченицата за ризиците во делот на Emerging markets и Кина која беше посочена како причина за воздржаност на ФЕД од каматна акција сега е избришана.
2.    Во конкретниот дел за каматната политика, реченицата со која ФЕД ја дефинираше својата состојба на мониторирање на опсегот 0,00%-0,25% до кога ќе биде валиден,сега е заменета со нова реченица, со која ФЕД оценува-мониторира дали би било во ред каматниот бенчмарк да биде зголемен веќе на следниот состанок во ноември.

Ова се веќе конкретни чекори. Од мој агол, и не се некое изненадување, бидејќи како што напишав претходно, првото зголемување на каматниот бенчмарк американската економија веќе го одработи и заслужи заклучно со месец Јуни оваа година каде доказите беа евидентни за квалитативен и квантитативен upswing кој ќе мора монетарно да се контролира, земајќи ја во предвид енормната монетарна маса која беше пуштена во оптек претходно. Останува за дискусија тајмингот-месец повеќе или два, прашање, повеќе поврзано со глобални берзански позиционирања на релација commodities-stocks-currency exchange версус меѓународните безбедносни аспекти и планови.

Гледајќи од агол на меѓународните валутни движења, логично е дека целата ситуација е долар позитивна, впрочем доларот е во пораст веќе неколку дена, но тој нема еднакво да напредува кон сите „major“ валути. Еврото и швајцарскиот франк најмногу ќе изгубат во овие движења. Еврото е под голем притисок од воопшто слабите економски перформанси на Еврозоната, но и лошите индекси на идни очекувања (сега и во Германија). Во декември, Марио Драги најави ревизија на целата ситуација, и доколку се констатира за потребно, нови мерки на монетарен стимул со можност и за дополнително намалување на веќе негативните каматни стапки. Со ваква ситуација во „сардисаната” Европа паритетот на eur/usd е логична консеквенца, па дури и појак долар. Швајцарија не е во лоша економска состојба, но ниту во состојба каква би сакала да биде, па настојува франакот на секој релевантен можен начин да го  депресира, и сега има можност, и тоа пазарна, бидејќи франакот долго време е супститут(во одреден дел се разбира) на неизвесноста која го следеше американскиот долар. Сега, дел од инвеститорите сигурно ќе сакаат да ги вратат своите доларски активи, како резултат на преспективите за принос кај доларот во однос на франакот.  
Технички гледано sell сигналот на парот eur/usd беше даден на 22-ри октомври по коментарите на Марио Драги, а со состанокот на ФЕД дополнително потврден.


Бојан Цветановски
Раководител на Служба за тргување со средства
и изведени финансиски инструменти

Во четвртокот ФЕД одржа една од најконтроверзните прес конференции во овој циклус на  интензивна монетарна поддршка - веројатно затоа што требаше (се очекуваше) да означи крај на истиот и враќање кон поконвенционални мерки на монетарно управување. Пред се, вообичаено средбата со новинарите и соопштувањето на одлуката Претседателот на одборот на гувернери го прави во среда веднаш по состанокот, овој пат тоа беше во четврток што е малку невообичаено, ако земеме во предвид дека состанокот се одржа во редовниот термин-среда.

Имено, овој пат очекувањата беа прилично јасни, односно пазарните учесници го сметаа зголемувањето од 25 базни поени на каматниот „бенчмарк“ за готова работа (done deal).

Американската економија значително напредуваше во изминатиот период од година и половина па ФЕД пролетта навести дека отворањето на новиот циклус на монетарно затегање се ближи, и аргументирано, на некој начин, инвеститорите „пролетната порака од ФЕД” ја сфатија како ветување, сметаа дека ќе има зголемување како награда „за минатиот труд” од серија на резултати, без вклучување на интроспективни елементи од сегашноста. Аргумент повеќе беше дека Janet Yellen припаѓа на т.н. „dove” фракција што значи дека како главен економски индикатор ја преферира вработеноста пред инфлацијата во економијата, како и нејзината релација со полната вработеност, поле на кое што американците доживеаа „ренесанса” (стапка на невработеност: Јануари 2014-6,6% ; Август 2015-5,1%).

Но, не излезе така, ФЕД одлучи да не го менува каматниот „бенчмарк“ нагласувајќи го влијанието на екстерните фактори како ризик, пред се непредвидливата Кина и консеквенците од тоа, на финансиските пазари. Во делот на соопштението беше задржан делот за позитивниот тренд на американската економија, со акцент на дополнителни подобрувања на пазарот на работна сила и очекување за стапка од 4,8% на невработеност на крајот од 2016 година (сега е 5,1%). Во наративниот дел Yellen изјави дека во голем дел е сигурна дека до крајот на годината ќе започнат со политиката на каматно затегање и истото ќе продолжи со благо темпо во 2016 година.
Во основа, во голема мерка „сиромашно” комунике даде овојпат Yellen со што продолжува да си „поигрува” со сопственото рацио транспарентност/конспиративност при вакви значајни одлуки.
Кај инвеститорите важна беше симболиката на почеток на нов циклус, а не базичната големина на потегот, кој беше очекуван, но останаа разочарани.

Fed Funds „фјучерсите“ сега антиципираат зголемување од 25 базни поени на каматниот „бенчмарк“ во месец Декември 2015 година, плус 4 зголемувања од по 25 базни поени во 2016 година.

Бојан Цветановски
Раководител на
Служба за тргување со средства и
изведени финансиски инструменти при
Служба за тргување со средства и
изведени финансиски инструменти
НЛБ Тутунска банка АД Скопје