Информација за Законот за платежни услуги и платни системи

 

 

Известување за клиенти со кои Банката има склучено Догoвори за трансакциска сметка за правните и физичките лица:

 

На ден 01.01.2023 година започна да се применува новиот Закон за платежни услуги и платни системи (во понатамошен текст: ЗПУПС).  

 

Договорниот однос коj корисниците на платежни услуги го имаат воспоставено со Банката во периодот пред започнување со примена на ЗПУПС продолжува согласно склучените договори кои  остануваат во важност и по започнувањето на примената на ЗПУПС и сите негови измени и дополнувања.

 

Согласно законската регулатива, Ве известуваме дека платежните услуги ќе се извршуваат согласно постојните договори и останати документи кои се составен дел на договорите и согласно одредбите на ЗПУПС и подзаконските акти на Народната банка на Република Северна Македонија.

 

Банката со постојните корисници нема обврска да склучува нови рамковни договори согласно ЗПУПС, но на барање на постоен корисник на платежна услуга, по отпочнување на примена на Законот во рок не подолг од 30 дена од поднесеното барање, ќе склучи нов рамковен договор во форма и содржина согласно ЗПУПС.

 

Одредбите од ЗПУПС со кои се уредува содржината на рамковните договори се применуваат и за постојните корисници и се составен дел на постојните договори и истите ги дополнуваат и заменуваат договорните одредби од постојните договори. 

 

Со цел Ваше запознавање согласно законската регулатива на веб страната на НЛБ Банка се објавени Општите услови и Рамковниот договор применливи од 01.01.2023 год. на следните линкови: 

Трансакциска сметка- физички лица

Трансакциска сметка-правни лица

 

Дополнително, согласно член 223 од ЗПУПС, во насока на Ваше запознавање и информирање се објавува содржината на одредбите на рамковниот договор согласно ЗПУПС, како што следи:  

 

1. Давател на платежни услуги (во понатамошниот текст Банка)

 

Назив: НЛБ Банка АД Скопје

Седиште: Ул. Водњанска бр. 1, Скопје , Република Македонија

Свифт адреса: TUTNMK22

Веб-сајт: www.nlb.mk

Е-пошта: info@nlb.mk

 

Надлежен орган за надзор на Банката е Народната банка на Република Северна Македонија.

 

 

2. Платежни услуги

 

Банката како давател на платежни услуги ги овозможува следниве платежни услуги:

1) внесување и повлекување готовина на платежна сметка[1], како и сите активности поврзани со отворање, одржување и затворање на таа сметка;

2) извршување на платежни трансакции, вклучувајќи пренос на парични средства на платежна сметка кај Банката на Корисникот на платежни услуги или кај друг давател на платежни услуги:

а) извршување на платежни трансакции со платежни картички или слични телекомуникациски, дигитални или информатички уреди и

б) извршување на кредитни трансфери, вклучувајќи трајни налози.

3) извршување на платежни трансакции кај коишто паричните средства се обезбедени со кредитна линија за корисникот на платежни услуги:

а) извршување на платежни трансакции со платежни картички или слични телекомуникациски, дигитални или информатички уреди и

б) извршување на кредитни трансфери, вклучувајќи трајни налози.

4) издавање платни инструменти и/или прифаќање платежни трансакции;

5) парични дознаки;

6) услуги за иницирање на плаќања[2] и

7) услуги за давање информации за платежните сметки[3].

 

Со цел инструкцијата со која се бара извршување на трансакција, во понатамошниот текст: платен налог, да биде правилно инициран и извршен, потребно е истата да биде комплетна и уредна.

 

Формата и постапката за давање на согласноста за иницирање платен налог или извршување платежната трансакција и за повлекување на согласноста за извршување на платежна трансакција или за отповикување на платен налог се до донесување на подзаконска регулатува согласно член 42, став 9, точка 3 од ЗПУПС, ќе се врши согласно одредбите од постојните договори односно Рамковниот договор, интерните акти на Банката и важечката законска и подзаконска регулатива.

 

Време на прием на платниот налог е моментот кога Банката го примила платниот налог, исправен, комплетен и уреден. Банката ја задолжува платежната сметка на плаќачот по приемот на платниот налог. Ако времето на  прием на платниот налог е во неработен ден за давателот на платежната услуга на плаќачот, се смета дека платниот налог е примен следниот работен ден. Времето на прием на налог за пренос е дефинирано со Терминскиот план за извршување на платните трансакции, кој е составен дел на договорите односно Рамковниот Договор и кој е достапен на веб-страницата на БанкатаВремето на прием и извршување на платните налози ќе бидат детално предвидени со подзаконски акт на НБРСМ  согласно член 42, став 9, точка 2 од ЗПУПС.

 

Максималниот рок за извршување на платежните услуги е согласно Терминскиот план за денарски и девизен платен промет, кој е достапен на веб-страницата на Банката.

Ограничување на трошењето при користењето на одреден платен инструмент:

Кога платниот инструмент се користи за давање на согласноста за извршување на платежната трансакција, Корисникот и Банката може да договорат ограничување на потрошениот износ за платежните трансакции кои се извршуваат преку тој платен инструмент. Ограничување на трошењето ќе биде детално предвидено со подазконски акт на НБРСМ  согласно член 42, став 9, точка 2 од ЗПУПС.

 

Користење на средства од платежната сметка со дебитна картичка:

Корисникот има право од Банката да побара да му издаде два или повеќе различни платежни брендови на платни инструменти засновани на картичка, под услов таквата услуга да се нуди од страна на Банката. Информациите за сите расположливи брендови на картички и нивните карактеристики, вклучително и за нивната функционалност, сигурносните карактеристики и трошоците поврзани со нив се ставени на располагање и јавно објавени на веб-страницата на Банката на следните линкови:  

Картички-физички лица

Картички-правни лица

 

3. Камати, надоместоци и девизни курсеви  

 

Камата

Банката  пресметува  и евидентира камата по каматни стапки, во рокови, на начин и метод на пресметка  согласно договорните одредби, интерните акти на Банката и согласно законската регулатива.

 

Надоместоци

Почнувајќи од 01.01.2023 година, за промените во Одлуката за Тарифа на надоместоци за услугите коишто ги врши Банката (Тарифа), Банката го известува Корисникот најдоцна два месеци пред датумот на примена на измената. Корисникот на платежните услуги е должен да ја извести Банката доколку не ги прифаќа предложените измени пред датумот на примена на измените.  Доколку Корисникот на платежните услуги пред датумот на примена на измените не ја извести Банката дека ги одбива истите, ќе се смета дека Корисникот на платежни услуги ги прифатил предложените измени во Тарифата. Со подзаконските акти согласно член 55 став 5 и член 65, став 3 од ЗПУПС ќе се пропишат стандардизираната содржина и форма на информативниот документ за надоместоците и извештајот за надоместоци.

 

Девизен курс

Банката врши купување или продавање на странски платежни средства (девизни) и ефективни странски пари (ефектива) по девизен курс кој е достапен преку моментално важечката последна курсна листа од тековниот ден, односно кој е договорен помеѓу корисникот и Банката. Целосната курсна листа која постојано се ажурира се објавува на веб страницата на Банката на следниот линк:   

Курсна листа-физички лица

Курсна листа-правни лица

 

 

Промените во висината на каматните стапки и девизниот курс ќе се применуваат веднаш и без претходно известување на Корисникот, под услов измената да се прави врз основа на менување на референтна каматна стапка или референтен девизен курс, за што веднаш ќе го извести Корисникот.

 

 

 

4. Комуникација меѓу Банката и Корисникот

 

За сите задолжувања за износот на трансакциите, трошоците, надоместоците и каматите кои настануваат при користење на услуги и производи од страна на Корисникот, Банката го известува Корисникот согласно расположливите средства за комуникација.

 

Со овозможувањето на 24 часовен пристап до услугите на електронско банкарство од страна на Банката, Корисникот се смета за уредно и навремено известен за сите промени, како на неговата сметка, така и за промените во работењето на Банката. Динамиката на следење на објавените информации, увидот во состојбата, промените и изводот на сметката се во целосна надлежност на Корисникот.

 5. Заштита и корективни мерки

 

Корисникот на платежни услуги кој е овластен да го користи платниот инструмент, е должен да ги преземе сите разумни мерки за заштита на корисничките сигурносни обележја на платниот инструмент, да го користи платниот инструмент во согласност со договорните услови, како и да ја извести Банката веднаш по добивање сознание за губење, кражба, злоупотреба или неавторизирано користење на платниот инструмент.

Во случај на постоење сомнеж, измама или сигурносни опасности, Банката ќе го извести Корисникот на податоците оставени за контакт од страна на Корисникот во Банката, на начин договорен за комуникација меѓу Корисникот и Банката, а во согласност со Законските прописи.  

 

Ограничувања за користење на платен инструмент (право на Банката да го блокира платниот инструмент.

Кога платниот инструмент се користи за давање на согласноста за извршување на платежната трансакција, Корисникот и Банката може да договорат ограничување на потрошениот износ за платежните трансакции кои се извршуваат преку тој платен инструмент. Банката може да го блокира платниот инструмент, заради објективно оправдани причини предвидени со договорот при што го информира Корисникот, а доколку тоа не е можно, веднаш по блокирањето на платниот инструмент да го информира Корисникот за блокирањето и за причините за тоа, на начин утврден со договорот, освен во случај кога информирањето за блокирање на платниот инструмент е спротивно на закон или ако за тоа постојат објективно оправдани сигурносни причини. Банката ќе ја отстрани блокадата на платниот инструмент по престанокот на причините на блокирањето.

Корисникот може да биде одговорен за надоместување на загубите произлезени од извршени неавторизирани платежни трансакции поради загубен или украден платен инструмент или злоупотреба на платниот инструмент до максимален износ од 1.200 денари или соодветната противвредност во други валути.

Постапката и барањето за одговорноста или ослободувањето на Корисникот од одговорност се врши согласно член 90 од ЗУПУС.

 

Начинот на кој и временскиот период во кој корисникот на платежни услуги ја известува Банката за секоја неавторизирана или неправилно иницирана или неправилно извршена платежна трансакција, како и одговорноста на Банката за неавторизираните платежни трансакции:

Доколку Банката изврши неавторизирана платежна или неправилно изврши платежна трансакција, Корисникот на платежни услуги има право да бара исправка во рок од 13 месеци од датумот на задолжување, а доколку Банката не му ги дала или не му ги ставила на располагање на Корисникот на платежни услуги информациите за извршувањето на неавторизирана или неправилно извршената платежна трансакција согласно закон, Корисникот може да го поднесе известувањето во било кое време. Во случај на извршена неавторизирана платежна трансакција, Банката на плаќачот ќе му го врати износот на неавторизираната платежна трансакција на плаќачот, веднаш по дознавањето за трансакцијата, а најдоцна до крајот на следниот работен ден, освен ако Банката има разумен основ да се сомнева во измама и таквиот основ да го пријави до соодветните надлежни органи на писмено.

Банката во случај да е одговорна за неавторизираната платежна трансакција, е должна да изврши и поврат на износите на сите надоместоци. Во случај на извршување на неавторизирана платежна трансакција, плаќачот има право на надоместок за претрпена штета од одговорниот давател на платежни услуги согласно Законот за облигационите односи.

Одговорност на Банката за неавторизирани платежни трансакции за неизвршување, неправилно извршување или задоцнето извршување на платежни трансакции, се утврдува согласно член 102, 103 и 104 од ЗПУПС, доколку е применливо. Банката не одговара за штета доколку штетата предизвикана од неизвршување на платежна трансакција е предизвикана од погрешно внесени податоци во налогот за пренос, како и доколку штетата е предизвикана од објективни причини кои се надвор од контрола на Банката.

 

Заштитата и корективните мерки ќе бидат детално предвидени со подзаконски акт на НБРСМ согласно член 42, став 9, точка 5 , член 124 и 125 од ЗПУПС.

 

 

6. Измени и Раскинување на Договор

 

Постојните договори склучени со Корисниците се склучени на неопределено време, и секоја промена, како и  постапката за раскинување на договорот ќе се врши согласно Општите услови и законската регулатива кои ќе стапат на сила на 01.01.2023.

 

За сите промени во Договорот и документите кои се негов составен дел, а кои се однесуваат на  работењето со сметката и платежните услуги, Банката ќе го известува корисникот преку Изводот за состојба и промени од сметката, подигнат на шалтерите на Банката во хартиена форма или електронска форма, преку Интернет банкарство и/или на  веб-страницата на Банката односно сите расположливи средства, два месеци пред настанување на промената.

 

Доколку Корисникот пред датумот на примена на промените не ја извести Банката дека не се согласува со направените промени, односно не поднесе барање за раскинување на Договорот, се смета дека Корисникот е согласен со промените и дека ги прифаќа во целост.

 

Корисникот во секој случај може да поднесе барање за раскинување на Договорот и да ја затвори платежната сметка со отказен рок, кој не може да биде подолг од 30 дена, само доколку ги има подмирено своите обврски со кој е задолжен и произлегуваат од користењето на било кој производ или услуга во Банката, сметката нема неизвршени платни налози за присилна наплата и доколку ги врати банкарските картички.

 

Раскинувањето на Договорот и затворањето на платежната сметка е без надоместок за Корисникот. Во случај на раскинување на Договорот и затворање на платежната сметка согласно со кој надоместоците за платежните услуги од Корисникот се пресметуваат или наплатуваат на редовна основа, Банката ги наплатува надоместоците во висина која е сразмерна на периодот до раскинување на Договорот. 

 

Доколку Корисникот надоместоците за платежните услуги ги платил однапред, Банката е должна на Корисникот да му врати дел од износот на платените надоместоци кој е сразмерен на периодот од денот на раскинување на Договорот до последниот ден на периодот за кој надоместокот е платен.

 

Банката има право еднострано да го раскине Договорот доколку Корисникот не се придржува кон одредбите на Договорот и Општите услови, со известување испратено до Корисникот најмалку два месеци пред денот на раскинување на Договорот.

 

Известувањето за раскинување Банката може  да го достави до Корисникот на хартија или на друг траен медиум, при што, како уредна се смета доставата извршена согласно последно ажурираните податоци на Корисникот во Банката. По истек на предвидениот рок, Банката ќе го раскине Договорот и ќе ја затвори платежната сметка, а доколку на платежната сметка има позитивно салдо, паричните средства ќе ги пренесе на евиденциска сметка со посебна намена. Со преносот на паричните средства на евиденциската сметка со посебна намена, не престанува правото на сопственост над паричните средства на Корисникот, вклучувајќи ги подоблиците на правото на сопственост и другите права што произлегуваат од сопственоста. 

 

Банката ја затвора сметката на писмено барање на Корисникот или врз основа на одлуки на надлежни органи, согласно законските прописи, со што Договорот се  смета за автоматски раскинат само доколку Корисникот нема други активни сметки или производи во Банката. Банката согласно закон ќе ја затвори сметката која нема салдо и промени во последните две години и нема неизвршени платни налози за присилна наплата, за што ќе го извести Корисникот.

 

Доколку дојде до промена на статусот на Корисникот - потрошувач од резидент во нерезидент, во тој случај Банката ќе ги затвори сметките на резидентот и ќе изврши еднократен пренос на средствата од резидентната девизна сметка и/или денарска сметка на девизна и/или денарска сметка која Корисникот ќе ја отвори во Банката како нерезидент.

 

Постапката за Измени и Раскинување на Договор ќе бидат детално предвидени со подзаконски акт на НБРСМ согласно член 42, став 9, точка 1 од ЗПУПС.

 

7. Правна заштита

 

За сите спорови кои произлегуваат од договорот стварно и месно надлежен е Судот во Скопје и се применуваат законските прописи на Република Северна Македонија.

 

Корисникот на платежни услуги може да поднесе приговор до Банката кога смета дека Банката не се придржува кон договорните одредби. Банката ги решава приговорите од корисниците на платежните услуги согласно договорните одредби и/или согласно ЗПУПС. Банката на Корисникот на платежни услуги ќе му достави одговор во врска со приговорот во писмена форма или на друг траен медиум, во рок од 15 работни дена од денот на приемот на приговорот. Рокот за решавање на приговор (рекламација) за трансакција извршена со картичка го одредува Банката во согласност со правилата на Visa International и MasterCard Worldwide. Рекламациите во врска со платежните картички се поднесуваат на образец од Банката, на шалтерите на Банката означени за прием на рекламации по картички. Ако Банката не може да одговори во рокот од 15 дена поради причини кои се надвор од контрола на Банката, ќе го извести Корисникот на платежните услуги за доцнењето на одговорот со јасно наведување на причините и за рокот до кој Корисникот на платежни услуги ќе го добие одговорот, а кој не може да биде подолг од 35 работни  дена од денот на приемот на приговорот.

 

Корисникот е должен да врши редовен увид во промените на сметките, да ги следи и контролира трансакциите веднаш по нивното извршување и сите рекламации да ги пријави во Банката веднаш без никакво одлагање, со оглед на тоа дека има обврска да подигне извод на крајот на секој изминат месец.

 

Рекламации поднесени по истек на законски предвидениот рок од 13 месеци, Банката нема да ги земе предвид. Корисникот на платежна услуга може да поднесе приговор/рекламација до Банката на начин утврден во договорот и Општите услови. Банката  во одговорот на приговорот (рекламацијата) ќе го извести Корисникот на платежните услуги за најмалку едно овластено лице или орган надлежен за вонсудската постапка за решавање на спорови во врска со правата и обврските кои произлегуваат од ЗПУПС. Корисникот кој претходно поднел приговор до Банката, има право на поднесување приговор до Надлежниот Орган – Народната банка на Република Северна Македонија со наоди за евентуални прекршувања на одредбите од ЗПУПС.

 

Условите и постапката за исправка на грешка кај платежните трансакции ќе бидат детално предвидени со подзаконски акт на НБРСМ согласно член 42, став 9, точка 5 од ЗПУПС.

 



[1] До воспоставување на нов ЕРС 20.12.2023 ќе се применува терминот трансакциска сметка

[2] Во примена од 20.02.2024 година

[3] Во примена од 20.02.2024 година

 Што значи неактивна сметка/ депозит согласно законот?

Во Банката неактивната сметка е доколку нема 24 месеци авторизирани трансакции/или приливни трансакции, односно нема направено ажурирање на документација.

 Кај депозитите овој период е 10 години.

 Периодот од 24 месеци, односно 10 години за утврдување на статус на неактивна платежна сметка, односно неактивна депозитна сметка започнува да се смета од денот на последната авторизирана одливна или приливна платежна трансакција, со исклучок на трансакции на банката, или од денот на последно ажурирање на документација.

Банките се должни да обезбедат систeм за идентификација на неактивните сметки на клиентите на кои се однесуваат ваквите сметки, како и да формираат посебна евиденција за неактивните сметки на кои се однесуваат ваквите сметки.

 Со настанувањето на статус на неактивна сметка, не престанува правото на сопственост над паричните средства на клиентот, вклучувајќи ги подоблиците на правото на сопственост и другите права што произлегуваат од сопственоста.

Банката е должна да продолжи со пресметка на камата на неактивната сметка согласно договорот и политиката на каматните стапки, што се однесува на сметката.

Банката е должна паричните средства на неактивните сметки да ги презентира како обврска во финансиски извештаи согласно со меѓународните стандарди за финансиско известување и не смее да евидентира зголемување на своите приходи поради намалување на паричните средства од неактивните сметки (не смее  да наплаќа провизии).

Банката е должна да направи обид да го контактира и извести клиентот за можноста за промената на статусот на неговата сметка во неактивна сметка, да даде насока за проверка на состојбата на паричните средства на неа, со користење на средствата и начинот на комуникација определени во договорот, во последниот месец пред настанувањето на статусот на неактивна сметка.

Статусот на неактивна сметка се прекинува со извршување на следната одливна платежна трансакција авторизирана од клиентот или приливна платежна трансакција кои се различни од пресметката и плаќање/ наплата на камата и/ или друга трансакција на банката или со остварување на документирана писмена комуникација во врска со сметката помеѓу банката и клиентот заради ажурирање на податоците.

Доколку клиентот има повеќе сметки, ако најмалку една од нив е активна, се смета дека и останатите негови сметки се активни.

Блокираната сметка не се смета за неактивна сметка и сметките на кои се депонирани парични средства кои служат како финансиско обезбедување на кредит не се сметаат за неактивни сметки.

ДЕФИНИЦИИ

Неактивна сметка е:

1) Платежна сметка на клиент кај банката на која непрекинато во период од најмалку 24 месеци не се извршени одливни платежни трансакции авторизирани од потрошувачот или приливни платежни трансакции, со исклучок на пресметката и плаќање/наплата на камата, и/или кои било други платежни трансакции коишто се извршени во корист на банката или во врска со која банката немала со клиентот или лицата што се овластени за работење со платежната сметка или неговиот законски застапник документирана писмена, електронска и/или снимена телефонска комуникација.

2) Депозитна сметка во врска со која банката немала со клиентот или лицата што се овластени за работење со сметката или неговиот законски застапник документирана писмена, електронска и/или снимена телефонска комуникација, во непрекинат период од најмалку десет години.

 

   

Персонализиран годишен извештај за надоместоци за услугите поврзани со вашата платежна сметка 

Почитувани клиенти,

 

Ве известуваме дека во насока на ваша информираност и поголема транспарентност, а во согласност со Законот за платежни услуги и платни системи, Банката подготви персонализиран годишен извештај за надоместоци за услугите поврзани со вашата платежна сметка. Извештајот се однесува на клиентите – физички лица и ги содржи пресметаните надоместоци за претходната календарска година, односно за периодот од 01.01.2023 до 31.12.2023 година.

 

Овој извештај Банката ќе го изготвува еднаш годишно, заклучно со 31 јануари, за претходната календарска година, и истиот ви е достапен за преземање на следните два начини: 

  • Во хартиена форма преку експозитурите на Банката (лично со важечки документ за лична идентификација)
  • Во електронска форма преку електронските сервиси на Банката

 

Со почит,

НЛБ Банка